روز‌های سخت ملاقات |گزارش شهرآرا از مشکلات صف انتظار برای دیدار زندانیان

لاله سادات کوثری  | شهرآرانیوز؛،  این موضوع باعث می‌شود که روز‌های ملاقاتی سر از پا نشناسند و از راه دور و نزدیک انتهای بولوار شهید قانع را به عنوان مقصد انتخاب کنند و خود را به زندان برسانند. در بازدید میدانی این هفته ساعاتی را در میان اهالی و ساکنان بولوار شهید قانع و اتفاقا صف انتظار ملاقات خانواده‌های زندانیان گذراندیم؛ جایی که هرکدام از خانواده‌ها قصه پرغصه زندانی شدن نزدیکانشان را بارهاوبار‌ها برای هم تکرار می‌کنند و چاره‌ای جز تسلیم در برابر قانون ندارند.

ساعت ۷:۳۰، ورودی زندان

به میدان تربیت که‌ می‌رسیم، بسیاری از خودرو‌های شخصی میدان را دور می‌زنند و مسافران خود را در همین حوالی پیاده می‌کنند. به گفته یکی از کسبه بولوار معلم، چند وقتی است که خودرو‌ها دیگر نمی‌توانند از میدان تربیت به ادامه بولوار شهید قانع در نزدیکی‌های زندان وارد شوند. کمی جلوتر که در‌های متعدد زندان قرار دارد کاملا مسدود شده است، اما در سمت چپ بولوار یک لاین ویژه برای تردد خودرو‌ها تعبیه شده است که البته آن هم با پارک متعدد و پشت سرهم خودرو‌ها عملا مسدود است. فرازی یکی از شهروندان ساکن در خیابان شهید قانع ۲۰ است.

این شهروند با بیان اینکه مشکلات زندان تمام شدنی نیست، می‌گوید: کوچه‌های قانع ۱۸ تا ۲۲ دقیقا روبه روی زندان قرار دارند و اخیرا از سوی شهرداری همه این کوچه‌ها «عبور ممنوع» شده اند. این شهروند بیان می‌کند: هر یک از ما وقتی می‌خواهیم به کوچه خودمان برویم، باید از دانشگاه پیام نور و چهارراه ستاری وارد کوچه شویم و یک دور کامل بزنیم. او ادامه می‌دهد: علاوه بر این بسیاری از خانواده‌های زندانیان نیز به این دلیل که به درِ ورودی زندان نزدیک‌تر باشند، ماشین‌های خود را به داخل کوچه‌های منتهی به زندان پارک می‌کنند.

درِ دانشگاه، دقیقا روبه روی زندان

فاطمی یکی از دانشجویان دانشگاه پیام نور مشهد است. این شهروند نیز با بیان اینکه درِ این دانشگاه درست مقابل زندان قرار گرفته است، می‌گوید: بسیاری از روز‌ها خانواده‌هایی را‌ می‌بینیم که از صبح زود مقابل زندان هستند و گریه و زاری می‌کنند. این موضوع به ویژه برای زندانیانی که حکم قصاص دارند بدتر است. او ادامه می‌دهد: بسیاری از خانواده ها، چون شرایط روحی مساعدی ندارند، سرِ جای پارک و مسائل مختلف با هم درگیر می‌شوند. قرار بود زندان مشهد به مکان دیگری منتقل شود، اما خبری نشد.

صف ملاقات از ساعت ۵ صبح

کردستانی یکی از خانواده‌های زندانیان است که فرزندش به دلیل اخفای مال مسروقه محکوم به یک سال حبس است. این شهروند با بیان اینکه زندان مشهد خیلی دیربه دیر ملاقات عمومی و حضوری را برای خانواده‌ها فراهم می‌کند، بیان می‌کند: هر ۴۵ روز یک بار می‌توانیم ملاقات حضوری داشته باشیم. این شهروند می‌گوید: برای اینکه زیاد علاف نشویم، روز‌های ملاقات از ساعت ۵ صبح به زندان می‌آییم تا در صف نوبت اول باشیم؛ بااین حال فرایند وارد شدن به داخل باز هم پنج تا شش ساعت زمان می‌برد.

کانکس انتظار تعبیه کنند

فلاحتی نیز شهروند دیگری است که برای ملاقات همسرش به زندان مرکزی مشهد آمده است. او با بیان اینکه باید زندان مرکزی مشهد برای خانواده‌های زندانیان کانکس یا جایگاهی برای انتظار تعبیه کند، می‌افزاید: خیلی از خانواده‌ها که از شهرستان‌های اطراف برای ملاقات می‌آیند، باید ساعت‌ها منتظر بمانند تا در‌های زندان باز شود. تازه بعد از بازگشایی زندان باید ساعت‌ها در صف انتظار برای نوبت گرفتن باشند.

فرایند تحویل لباس به زندانی

این شهروند با بیان اینکه برای زندانی خود از منزل لباس گرم آورده ام، ادامه می‌دهد: فرایندی طولانی برای بازرسی لباس ها، نحوه نوبت گیری و ارسال لباس به بند زندان وجود داشت و کلا از دادن لباس به بند منصرف شدم. این شهروند با بیان اینکه قیمت اجناسی که در داخل زندان فروخته می‌شوند چندبرابر بیرون است، ادامه می‌دهد: زندانی من یک گرمکن خیلی ساده و معمولی را از داخل زندان ۱۹۵ هزار تومان خرید. خوراکی‌ها و انواع تنقلات هم خریدش در داخل زندان برای زندانی چندبرابر قیمت بیرون است.

ملاقات کابینی ۳ ساعت زمان می‌برد

شهروند دیگری با اشاره به اینکه روز‌های سه شنبه هر دو هفته یک بار ملاقات کابینی برای زندانیان فراهم است، ادامه می‌دهد: در ملاقات از پشت شیشه نیز باید از ساعت ۷ صبح به زندان بیایم. تازه ساعت ۹ صبح متصدی فراخوان قرار گرفتن در جایگاه را اعلام می‌کند. بعد از گرفتن نوبت باید تا ساعت ۱۱:۳۰ منتظر بمانیم که شرایط دیدار از پشت شیشه با گوشی مهیا شود. این همسر زندانی با بیان اینکه قبلا قانونی وجود داشت که زندانیان بار اولی یا آن‌ها که جرم کمتری داشتند مشمول قانون استفاده از پابند الکترونیکی می‌شدند، ادامه می‌دهد: همسر من بیماری قلبی حاد دارد. بار‌ها درخواست کرده ام امکان پابند الکترونیکی برای حضور زندانی در خانه فراهم شود، اما جواب درستی نگرفته ام.

سالن ملاقات، یک ساعت زودتر در اختیار مراجعان

به دنبال پیگیری این درخواست‌های شهروندان، مدیر روابط عمومی زندان‌های خراسان رضوی می‌گوید: زندان مرکزی مشهد همانند سایر ادارات دولتی استان، تابع دستور العمل‌های صادره از سوی استانداری درباره ساعات کاری در ایام سال است. طی سه بخش نامه اخیر، ساعات کاری این مجموعه در پاییز و زمستان امسال از ۸ صبح آغاز‌ می‌شود.

حسین خاکسار ادامه می‌دهد: کارکنان سالن ملاقات این زندان نیز در همان ساعت به محل کار خود مراجعه می‌کنند و مشغول به کار می‌شوند، اما برای رفاه حال خانواده زندانیان که برای ملاقات مراجعه می‌کنند، فضای سالن انتظار ملاقات حداقل یک ساعت زودتر در اختیار مراجعان قرار می‌گیرد و قطعا ساعت ۵ صبح در زندان هم مانند سایر ادارات امکان خدمات رسانی نیست.

او با بیان اینکه مراجعه شهروندان قبل از شروع ساعت کار اداری تأثیری در فرایند دریافت خدمات ندارد، می‌افزاید: خانواده زندانیان برای دریافت ملاقات بر اساس برنامه قبلی باید در ساعت اداری مراجعه کنند. مدیر روابط عمومی زندان‌های خراسان رضوی ادامه می‌دهد: سالن انتظار ملاقات زندان نیز با تمام امکانات رفاهی در اختیار مراجعان است تا هنگام شروع ملاقات در این مکان حضور داشته باشند؛ بنابراین استقرار کانکس مورد درخواست همشهریان توجیه و کاربردی ندارد.

ملاقات کابینی و تلفنی، هر هفته

خاکسار بیان می‌کند: زندانیان با خانواده خود به چند روش ملاقات می‌کنند. ملاقات‌های عمومی (کابینی و تلفنی) هر هفته برای همه زندانیان وجود دارد. طبق برنامه از پیش تعیین شده هر روز یک یا چند اندرزگاه ملاقات کابینی دارند. خانواده درجه اول زندانی در ساعات معین شده با مدارک شناسایی معتبر به سالن ملاقات مراجعه و فرصت ملاقات دریافت می‌کنند. او اظهار می‌کند: ملاقات‌های حضوری و خصوصی زندان مطابق آیین نامه به عنوان یک امتیاز و تشویق در نظر گرفته شده است و مدیر زندان براساس رعایت حسن اخلاق و رفتار زندانیان و شرکت در برنامه‌های اصلاحی و تربیتی اجازه ملاقات را صادر می‌کند.

خاکسار می‌گوید: فهرست ملاقات حضوری و خصوصی از سوی رؤسای اندرزگاه‌ها تنظیم و پس از اخذ مجوز‌های لازم، به سالن ملاقات داده می‌شود تا به خانواده مددجو‌ها در روز موردنظر براساس آیین نامه ملاقات حضوری اعطا شود. وی بیان می‌کند: فاصله ملاقات حضوری یا خصوصی نیز بر اساس ظرفیت‌های موجود و میزان تقاضا برنامه ریزی می‌شود. ملاقات خصوصی زندان به همسر مددجو، با ارائه مدارک کامل زوجیت و شناسایی طرفین و براساس فهرست تنظیمی از سوی اندرزگاه (با همان ترتیب و کیفیت وصف حضوری) هر دو هفته یک بار اعطا می‌شود.

امکان ملاقات خارج ازنوبت مهیاست

او اظهار می‌کند: برای خانواده‌هایی که از برنامه‌های ملاقات اطلاعی ندارند و از راه‌های دور و نزدیک به سالن ملاقات مراجعه می‌کنند، براساس امکان، ملاقات‌های کابینی، حضوری یا خصوصی خارج از برنامه اعطا می‌شود. مدیر روابط عمومی زندان‌های خراسان رضوی درباره قیمت اجناس ارائه شده در فروشگاه سالن ملاقات خاطرنشان می‌کند که این بخش توسط بنیاد تعاون زندانیان اداره می‌شود و اداره بازرسی زندان نیز به فعالیت‌های فروشگاه‌ها نظارت کامل دارد. خاکسار ادامه می‌دهد: قیمت اجناس برابر قیمت درج شده روی کالاهاست و همواره کیفیت، تاریخ مصرف و قیمت‌ها توسط نهاد‌های یادشده بررسی می‌شود. چنانچه همشهریان دراین باره مصداقی دارند، می‌توانند برای بررسی به اداره بازرسی زندان مراجعه کنند.

استفاده ۷۰۰ زندانی از شرایط پابند الکترونیک

اما خبر خوش مدیرکل زندان‌های خراسان رضوی برای برخی خانواده‌ها درباره نحوه استفاده برخی زندانیان با شرایط خاص از شرایط پابند الکترونیکی این است که در راستای سامان دهی و کاهش جمعیت کیفری زندان‌های استان اکنون هفتصد نفر از زندانیان تحت مراقبت مرکز کنترل و نظارت الکترونیکی قرار دارند.

سعید سرباز جانفدا با بیان اینکه تعداد زندانیان مورد پذیرش در مرکز مراقبت الکترونیکی استان در هفت ماه اول امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۱۲ درصد رشد داشته است، ادامه می‌دهد: زندانیان حائز شرایط قانونی توانسته اند با استفاده از پابند الکترونیک در محدوده مشخص خارج از زندان دوران تحمل حبس خود را سپری کنند.

گفتنی است فرایند اجرای پابند الکترونیکی در شرایط خاص با نظر مراجع و قضات و متولیان زندان مشهد در حال اجراست که به موجب آن برخی از زندانیان که حائز شرایط قانونی باشند، می‌توانند از شرایط حبس در محدوده مشخص (مانند خانه) به روش الکترونیکی با رعایت مسافت تأیید شده استفاده کنند. در جرائم تعزیری از درجه ۵ تا درجه ۸، دادگاه می‌تواند درصورت وجود شرایط مقرر محکوم به حبس را با رضایت وی در محدوده مکانی مشخص (مانند خانه فرد) تحت نظارت سامانه سیستم‌های الکترونیکی قرار دهد.